Różne oblicza agresji a pomoc psychologa

Zachowania agresywne często mylone są z brutalnością, ponieważ agresja kojarzy się nam z przemocą fizyczną, często lekceważymy inne przejawy zachowań agresywnych. Klasyfikując je jako zupełnie nieszkodliwe, agresja słowna jest na tyle zakorzeniona w społecznym funkcjonowaniu, że bywa przyjmowana za normę.

Czy zdajemy sobie sprawę, że ignorowanie, krytykanctwo, obraźliwe komentarze, ironizowanie i ośmieszanie to również zachowania agresywne? O zachowaniach agresywnych mówimy w przypadku:

•     Ignorowania – czyli wykluczenie z rozmowy, lekceważące milczenie, zbywanie i nie odpowiadanie na zadawane pytania,
•     Zagłuszania – ciągłe przerywanie i przekrzykiwanie, niedopuszczanie do głosu, wchodzenie w słowo,
•     Krytykanctwa – małostkowe i nieustanne wytykanie błędów i potknięć, skupianie się na uprzykrzanie życia drugiej osobie, podkreślaniu czyjejś ułomności,
•     Podważania kompetencji – piętnujące uwagi kwestionujące zawodowe umiejętności,
•     Bagatelizowania przeżyć innej osoby – kwestionowanie tego co widzi, czuje i myśli druga osoba,
•     Ironizowania i ośmieszania – nieustanna dyskredytacja za pośrednictwem niewybrednych uwag, szyderstw, krzywdzących aluzji. Parodiowanie, uszczypliwa, szydercza intonacja,
•     Protekcjonalności – traktowanie rozmówcy z dystansem, motywowane potrzebą ukazania swojej wyższości.

Agresja jest w ogromnym wymiarze zachowaniem samolubnym – to dążenie do swoich celów kosztem innych osób. Agresja słowna, wyśmiewanie, dokuczanie, obrzucanie wyzwiskami, ośmieszanie, kpiny niosą ze sobą poważne zagrożenia. Rodzą w ofiarach poczucie zagrożenia, odrzucenia i izolacji.

Przyczyn takich zachowań możemy doszukiwać się na bardzo wielu polach. Źródłem może być środowisko rodzinne, szkoła, media, uwarunkowaniach psychologiczne, bądź pedagogiczne.

Problem agresji u dzieci

Młodzi ludzie wykazujący zachowania agresywne najczęściej reprezentują potrzebę dominacji, lekceważą innych, są impulsywni, i pełni frustracji. Swoim zachowaniem reprezentują wrogie nastawienie. Przypadki agresywnych zachowań nigdy nie powinny być bagatelizowane.

Jeśli w najbliższym otoczeniu dziecka panuje negatywna atmosfera, w myśl zasady dominacji najsilniejszego, konieczna jest interwencja wychowawcy. Szybka interwencja pedagoga i właściwie przeprowadzona analiza psychologiczna pomoże zminimalizować konsekwencje problemu. Ważne, by na agresywne zachowania dzieci nie reagować w sposób bierny, ale pamiętajmy, że należy wystrzegać się również gwałtownych reakcji.